نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• داود طهماسب زاده شیخلار ¹
• امیرحسین حسین زاده ²

¹ عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز

² دانشگاه تبریز

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدائی به لحاظ توجه به مولفه‌های دموکراسی و میزان انطباق آن با واقعیت‌های اجتماعی از دید معلمان و والدین انجام یافته است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و به‌لحاظ ماهیتی، از نوع توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری بخش اول شامل کتاب‌‌های درسی مطالعات اجتماعی پایه‌های سوم تا ششم دوره ابتدایی و بخش دوم شامل معلمان و والدین دانش‌آموزان در نوشین شهر ارومیه بودند. نمونه آماری بخش اول به دلیل محدود بودن حجم جامعه، برابر جامعه و کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی پایه‌های سوم تا ششم ابتدایی انتخاب شدند. بـرای جمـع‌آوری داده‌ها از چک‌لیست‌وارسی و پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شد. جهت تعیین روایی ابزارها از روایی محتوایی با استفاده از دیدگاه اساتید گروه علوم تربیتی دانشگاه تبریز بهره گرفته شد. برای تحلیل داده‌ها نیز از تحلیل محتوای متن و آزمون t تک‌متغیره استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که فراوانی مولفه-های آزادی، برابری، مشارکت و همکاری، مسئولیت‌پذیری، قانون‌گرایی، حق انتخاب و تصمیم-گیری، حقوق شهروندی، تفکر انتقادی در تحلیل متن کتاب‌ درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی برابر با 513 فراوانی، تحلیل سوال با 67 فراوانی و تحلیل عکس با 52 فراوانی کمترین فراوانی را از لحاظ توجه به مولفه‌های دموکراسی در کتاب‌ درسی مطالعات اجتماعی را داشته است. همچنین نتایج آزمون t همبسته نشان داد که بین دیدگاه معلمان و اولیاء دانش آموزان به‌لحاظ میزان انطباق‌پذیری مولفه‌های دموکراسی در کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدائی با واقعیت‌های اجتماعی تفاوت معناداری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

• دموکراسی
• آزادی و برابری
• مشارکت و همکاری
• مسئولیت‌پذیری
• قانون‌گرایی
• مطالعات اجتماعی

موضوعات

• نظریه برنامه درسی

عنوان مقاله [English]

Examining the Adaptability of the Components of Democracy in Elementary School Social Studies Textbooks to Social Realities

نویسندگان [English]

• davoud tahmasebzadeh sheikhlar ¹
• amirhossein hosseinzadeh ²

¹ university of tabriz

² university of tabriz

چکیده [English]

The present study aimed to analyze the content of the primary school social studies textbook in terms of paying attention to the components of democracy and the degree of its compliance with social realities from the perspective of teachers and parents. This study was applied in terms of purpose and descriptive-survey in nature. The statistical sample in the second part of the study was determined using the Cochran formula to be 65 teachers and 232 parents. A checklist and a researcher-made questionnaire were used to collect data. Content validity was used to determine the validity of the tools using the perspectives of the professors of the Department of Educational Sciences at the University of Tabriz. To determine the reliability of the checklist. Text content analysis and univariate t-test were also used to analyze the data. The research findings showed that the frequency of the components of freedom, equality, participation and cooperation, responsibility, legalism, the right to choose and make decisions, citizenship rights, and critical thinking in the text analysis of the elementary school social studies textbook was 513 times, question analysis with 67 times, and image analysis with 52 times had the lowest frequency in terms of attention to the components of democracy in the social studies textbook. Also, the results of the paired t-test showed that there is a significant difference between the views of teachers and parents regarding the degree of adaptability of democracy components in elementary social studies textbooks to social realities.

کلیدواژه‌ها [English]

• Democracy
• freedom and equality
• participation and cooperation
• responsibility
• legalism
• social studie