نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• اکبر جدیدی محمدآبادی

دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش ابزارهای کمک‌آموزشی در تقویت انگیزش درونی و توانمندسازی دانش‌آموزان در فرایند یاددهی–یادگیری بود. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون–پس‌آزمون و گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل دانش‌آموزان دوره متوسطه اول شهر کرمان (۳۸۵۰ نفر) بود که ۴۰ نفر به روش خوشه‌ای انتخاب و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه انگیزش درونی والراند و پرسشنامه توانمندسازی روان‌شناختی اسپریتزر بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس (ANCOVA) و تحلیل کوواریانس چندمتغیره (MANCOVA) بررسی شدند. یافته‌ها نشان داد که ابزارهای کمک‌آموزشی تأثیر معناداری بر انگیزش درونی دانش‌آموزان دارند (η² = 0.259)، اما تأثیر آن‌ها بر توانمندسازی معنادار نبود (η² = 0.076). این نتایج نشان می‌دهد که ابزارهای کمک‌آموزشی می‌توانند جذابیت و درگیری یادگیری را افزایش دهند، اما به‌تنهایی برای ایجاد تغییرات عمیق در ابعاد شناختی–ادراکی توانمندسازی کافی نیستند. نتیجه‌گیری پژوهش حاکی است که ابزارهای کمک‌آموزشی به‌طور مؤثر انگیزش درونی دانش‌آموزان را افزایش می‌دهند، اما توانمندسازی دانش‌آموزان نیازمند مداخلات جامع‌تر و چندجانبه است. انگیزش درونی و توانمندسازی، اگرچه مرتبط هستند، اما مسیرهای متفاوتی دارند: انگیزش درونی با جذابیت یادگیری و تعامل شناختی افزایش می‌یابد، در حالی که توانمندسازی نیازمند تجربه واقعی، اثرگذاری عملی و فرصت‌های تصمیم‌گیری است. بنابراین، ابزارهای کمک‌آموزشی باید در یک چارچوب آموزشی گسترده‌تر و ترکیبی به‌کار گرفته شوند تا هم انگیزش و هم توانمندسازی دانش‌آموزان به شکل مؤثر ارتقا یابد.

کلیدواژه‌ها

• ابزارهای کمک آموزشی
• انگیزش درونی
• توانمندسازی دانش آموزان

موضوعات

• نظریه برنامه درسی

عنوان مقاله [English]

Examining the Role of Instructional Aids in Enhancing Intrinsic Motivation and Student Empowerment in the Teaching–Learning Process

نویسنده [English]

• Akbar Jadidi Mohammadabadi

Associate Professor, Department of Educational Scinces, Payam Noor University

چکیده [English]

The present study purpose to examine the role of instructional support tools in enhancing students’ intrinsic motivation and empowerment in the teaching–learning process. The study was applied in purpose and employed a quasi-experimental design with a pretest–posttest and control group. The population consisted of first-grade secondary school students in Kerman city (N = 3,850), from which 40 students were selected using a cluster sampling method and assigned to experimental and control groups. The research instruments included the Walrond Intrinsic Motivation Questionnaire and Spreitzer Psychological Empowerment Questionnaire. Data were analyzed using ANCOVA and MANCOVA. The findings indicated that instructional support tools had a significant effect on students’ intrinsic motivation (η² = 0.259), whereas their effect on empowerment was not significant (η² = 0.076). These results suggest that while instructional support tools can enhance the appeal and engagement of learning, they are not sufficient alone to create profound changes in the cognitive–perceptual dimensions of empowerment. The study concludes that instructional support tools effectively increase students’ intrinsic motivation; however, student empowerment requires more comprehensive and multifaceted interventions. Although intrinsic motivation and empowerment are related, they follow different pathways: intrinsic motivation is enhanced through learning appeal and cognitive engagement, whereas empowerment requires authentic experiences, practical impact, and decision-making opportunities. Therefore, instructional support tools should be employed within a broader and integrative educational framework to effectively promote both students’ motivation and empowerment.

کلیدواژه‌ها [English]

• Instructional Aids
• Intrinsic Motivation
• Student Empowerment